Termin “osobowość borderline” ma dość długą i skomplikowaną historię. W psychoterapii psychoanalitycznej termin ten jest stosowany, aby opisać funkcjonowanie kogoś, kto balansuje pomiędzy neurotycznym a psychotycznym poziomem osobowości. Innymi słowy, taka osoba stąpa po linie pomiędzy zdrowiem a szaleństwem. Dodatkowym utrudnieniem jest, że termin ten (podobnie jak socjopata, narcyz i histeryczka) przeniknął do potocznego słownika i często jest określeniem pejoratywnym. Nie oddaje to niestety cierpienia, z jakim zmaga się osoba z takim zaburzeniem.
Czym jest zaburzenie osobowości typu borderline?
Główną cechą osobowości borderline jest niestabilność emocjonalna w formie niezwykle intensywnych reakcji emocjonalnych na zdarzenia zewnętrzne, po których następuje długi powrót do początkowego stanu emocjonalnego. Czas pobudzenia z reguły jest szybki – niewiele trzeba, aby taka osoba utraciła równowagę, a proces wyregulowania się jest niezwykle trudny. Osoba z zaburzeniem osobowości z pogranicza zmaga się z niestabilnością relacji interpersonalnych, obrazu siebie oraz nastroju. Ta niestabilność skutkuje też drastycznymi przeskokami od jednej emocji do drugiej. Jest to trudne zarówno dla cierpiącej osoby jak i dla otoczenia.
Relacje, które buduje osoba z zaburzeniem osobowości typu borderline, są niestabilne i burzliwe. Zazwyczaj zaczynają się od intensywnej idealizacji drugiej osoby, a kończą się dewaluacją i rozczarowaniem. Co ważne, takie osoby rozpaczliwe pragną relacji i bardzo boją się odrzucenia. Skutkuje to walką wewnętrzną, która ma na celu uniknięcie sytuacji, które mogłyby doprowadzić do odrzucenia. Niestety ta walka często jest przegrana.
Wysoki poziom impulsywności wraz ze skrajną niestabilnością emocjonalną często prowadzi do autodestrukcyjnych zachowań. Dlatego osoby z takim zaburzeniem osobowości są w grupie ryzyka prób samobójczych i samookaleczeń. W niektórych przypadkach okaleczenie się ma być informacją dla innych, z jak dużym stresem zmaga się cierpiąca osoba.
Jakie są przyczyny zaburzenia osobowości typu borderline?
U podłoża osobowości borderline leżą czynniki genetyczne i środowiskowe. Jednakże podobnie jak w przypadku wielu innych zaburzeń tego typu nie jest do końca jasne, o jakich konkretnie czynnikach możemy mówić. Badania wskazują między innymi na rolę traumatyzujących doświadczeń, które miały miejsce w dzieciństwie, ale także na istotny udział genów w genezie choroby. Zgodnie z wynikami badań omawiane tutaj zaburzenie osobowości jest w dużym stopniu dziedziczone – porównywalnie do poziomu dziedziczności nadciśnienia tętniczego.
Jak wygląda leczenie zaburzenia osobowości typu borderline?
W związku z powyższym szczególnie istotna wydaje się być jak najszybsza pomoc udzielona cierpiącej osobie, która okalecza się lub jest na skraju popełnienia samobójstwa. Nawet jeżeli taka próba ma na celu zwrócenie na siebie uwagi, problem jest niesamowicie poważny. Aby uniknąć najpoważniejszych konsekwencji i poprawić komfort psychiczny osoby z tym zaburzeniem osobowości stosuje się najczęściej psychoterapię. Wykwalifikowani psychoterapeuci oraz psychiatrzy, którzy zajmują się osobowością borderline, najczęściej stosują psychoterapię poznawczo-behawioralną (w szczególności dialektyczną terapię behawioralną DBT), ale również terapię grupową czy też farmakologię.
Często w leczeniu pojawiają się środki farmakologiczne. Najczęściej podawane są leki mające na celu obniżenie objawów lękowych i depresyjnych. Problemem jest tutaj niestety słaba skuteczność tych środków w przypadku wielu osób. U niektórych pacjentów może dojść wręcz do pogorszenia stanu zdrowia czy pojawienia się niepożądanych efektów ubocznych, które trudno danej osobie znieść. To właśnie z tych powodów niezwykle istotne jest, by przyjmowanie tych środków było pod stałą kontrolą specjalisty, tak by odpowiednio dobrać lek i dawkowanie. Poza tym ważne, aby farmakoterapia towarzyszyła psychoterapii i nie była postrzegana jako rozwiązanie problemu, które nie wymaga dodatkowych interwencji w postaci regularnych sesji psychoterapeutycznych.
Więcej o zaburzeniach osobowości znajdziesz na naszym blogu psychologicznym.
