Jeżeli jesteś emigrantem, dobrze wiesz, ile wysiłku wymagają od nas zmiany. Wiesz też, jak trudno czasem odnaleźć się w innej kulturze. Kiedy i jak szukać pomocy?
Być może mieszkasz za granicami kraju od lat, świetnie znasz język, masz wielu przyjaciół, a i tak od czasu do czasu coś cię zakłuje. Życie poza korzeniami może przynieść nam więcej komfortu, spokoju ducha czy lepszą pogodę. Jednak niezależnie od tego jak dobre byłoby to życie, każdy emigrant mierzy się z powracającym pytaniem: czy na pewno właśnie to miejsce jest moim miejscem na ziemi?
Utrzymanie równowagi
Przeprowadzka do innego kraju wybija z równowagi życiowej. Poprzednie życie miało pewnie sporo niedogodności, ale przynajmniej było znane i przewidywalne. Zmiana miejsca zamieszkania wymaga od człowieka wysiłku adaptacji do nowego domu, otoczenia i nowej kultury. Będzie ci łatwiej zaadaptować się do nowych warunków, jeżeli w nowym miejscu już kiedyś byłeś lub jeżeli mieszka tam ktoś, kogo znasz. Łatwiej będzie też w miejscu, którego kultura jest zbliżona do kraju Twojego pochodzenia. Z jednej strony przeprowadzka z rodziną zmniejsza ilość zmian – w końcu wieczory wciąż spędzasz w znanym gronie. Z drugiej strony, odpowiedzialność za proces adaptacji członków rodziny może być dodatkowo obciążająca. Warto pamiętać, że nawet najłagodniej przeprowadzone zmiany są sygnałem stresowym dla naszego organizmu. Możesz wtedy potrzebować dodatkowego wsparcia.
Bolesna tymczasowość
Wielu emigrantów cyklicznie powraca do pytania „kiedy wracamy?”. Mimo wielu lat spędzonych za granicą, zbudowanych relacji i kariery wciąż nie wyobrażają sobie zostać tam na emeryturę. Emigranci zarobkowi traktują życie na zachodzie jako czas na dorobienie się, korzystanie z lepszej infrastruktury, zdobycie lepszego wykształcenia czy nabranie doświadczenia w zagranicznej firmie. Mimo że okres życia „na dorobku” może przynosić wiele satysfakcji i radości, pociąga również za sobą nieustanną myśl o tymczasowości, lub niepewność co do tego, jak będzie wyglądała jesień życia. Myśl o powrocie może być mentalną ucieczką przed problemami dnia codziennego. Polska może zostać wyidealizowana jako ojczyzna, która przyjmie z otwartymi ramionami, kiedy zarobię już na dom. Można też iść w drugą stronę – zanegować wartość korzeni w swoim życiu i gwałtownie odciąć się od przeszłości. Obydwie sytuacje niosą ryzyko emocjonalnych konsekwencji. Jako ludzie potrzebujemy poczucia przynależności. Jeżeli zanegujemy przynależność do Polski, zanim zwiążemy się z nowym krajem, powstanie pustka. Jeżeli nasza tożsamość będzie ugruntowana wyłącznie na polskości, adaptacja w nowym miejscu będzie znacznie utrudniona.
Emocje za granicą
Życie na emigracji może wiązać się z większym poziomem stresu. Wszystko, co robisz pierwszy raz, jest mniej intuicyjne niż w miejscu Twojego pochodzenia. Jak zapłacić rachunki, złożyć zeznanie podatkowe, doprowadzić internet do mieszkania, znaleźć pracę, wybrać szkołę dla dzieci? Jeżeli znasz język urzędowy w kraju, w którym mieszkasz, możesz czuć się mniej zagubiony. Niemniej, wszystkie codzienne sprawy, przynajmniej na początku, kosztują cię więcej wysiłku. To wszystko sprawia, że emigranci są bardziej podatni na kryzysy emocjonalne. Przecież życie za granicą nie jest jedynym wyzwaniem życiowym. Trudności w relacjach, kłopoty finansowe, zdrada, śmierć bliskiej osoby, problemy w pracy – te sprawy niezależnie od miejsca zamieszkania mogą pozostać aktualnymi problemami. Dodatkowo, żyjąc w obcej kulturze, możesz mieć ograniczony dostęp do wsparcia społecznego. Wielu emigrantów mimo zawartych przyjaźni zmaga się z poczuciem niepełnego zrozumienia przez swoich nowych bliskich. Często można też zaobserwować zjawisko, w którym emigranci zaprzyjaźniają się z innymi emigrantami, nie z rdzennymi mieszkańcami. W takim wypadku doświadczenie emigracji stanowi trzon relacji – „może nie rozumie mojej kultury, ale przynajmniej wie, jak to jest czuć się tak obco”. Emigranci są grupą, która szczególnie zasługuje na wyspecjalizowane wsparcie psychologiczne.
Przeprowadzka do innego kraju to ogromna zmiana. Nic dziwnego, że wiele osób ma problemy z adaptacją w obcej kulturze.
Kiedy szukać pomocy psychoterapeuty na emigracji?
Psychoterapia służy poprawie zdrowia i dobrostanu psychicznego. Poszukaj pomocy, jeśli:
• zmagasz się z problemami emocjonalnymi: podwyższona lękowość, przytłaczający smutek, nadmierna płaczliwość, niekontrolowane wybuchy złości;
• masz trudności w relacjach z bliskimi;
• przeżywasz ważną stratę: śmierć bliskiej osoby, rozwód, zdrada, poronienie;
• dotykają cię problemy zdrowotne;
• masz kłopoty ze snem lub odżywianiem się;
• odczuwasz potrzebę kontaktu psychoterapeutycznego.
Być może trudno ci zaobserwować lub zdefiniować główny problem, który skłania cię do podjęcia psychoterapii. Jeżeli intuicyjnie czujesz, że taki kontakt może być dla ciebie pomocny, skorzystaj z tego.
Jeśli nie możesz poradzić sobie z tęsknotą za bliskimi i masz problemy z odnalezieniem się w nowej rzeczywistości, rozmowa z psychoterapeutą może być pomocna.
Jak znaleźć dobrego psychoterapeutę?
To, co najważniejsze w psychoterapii, niezależnie od nurtu czy podstaw teoretycznych, to bezpieczna relacja z psychoterapeutą. Dlatego kluczowe powinno być znalezienie dobrego specjalisty. Dobry specjalista to osoba, która ukończyła cztero- lub pięcioletnie szkolenie z zakresu psychoterapii. Zawód psychoterapeuty zdobywa się w ramach kształcenia podyplomowego, jeżeli terapeuta jest też z wykształcenia psychologiem lub psychiatrą posiada dobre podłoże do rozumienia człowieka. Dobry psychoterapeuta poddaje swoją pracę superwizji, dotrzymuje tajemnicy zawodowej, nie ocenia i nie udziela autorytatywnych porad. W procesie psychoterapii buduje się trwałą, korektywną relację, w której wspólnie odnajdziecie rozwiązanie twoich problemów. To dynamiczny proces poszukiwania odpowiedzi na najważniejsze pytania twojego życia.
Terapia online czy terapia w obcym języku?
Są miejsca na mapie świata, gdzie mimo emigracji znajdziesz gabinet polskiego psychologa. Jednak takich miejsc i specjalistów jest niewiele. Nawet jeżeli odnajdziesz polskiego psychologa w Twoim mieście za granicą, może być tak, że spotykało się z nim już kilkoro twoich znajomych lub członek twojej rodziny. Dobrze jest, aby nie dzielić psychoterapeuty z dobrze znaną ci osobą. Ten kontakt ma być jedyny i wyjątkowy dla ciebie. Jeżeli dobrze władasz językiem urzędowym kraju, w którym mieszkasz, możesz zdecydować się na terapię w obcym języku. To, co będzie wyzwaniem w tej terapii, to zrozumienie kontekstu kulturowego. Psychoterapeucie z innego kraju trudniej będzie zrozumieć, czym była dla ciebie w dzieciństwie guma z kaczorem donaldem lub zapach barszczu w święta. Oczywiście wszystkie te niuanse możesz mu cierpliwie wyjaśniać i dobry psychoterapeuta na pewno je zrozumie i zapamięta. Może to jednak spowolnić proces terapii. Dobrym wyjściem może być terapia online. Dzięki temu masz dostęp do wielu specjalistów, pracujących w różnych podejściach, specjalizujących się w twojej grupie wiekowej i przede wszystkim w ojczystym języku (sprawdź terapeutów trzymsie.pl) Badania pokazują, że terapia online w nurcie poznawczo-behawioralnym, jest w przypadku wielu problemów tak samo skuteczna jak stacjonarna.
Jak przygotować się do terapii?
Dwa najważniejsze kroki już za tobą: wiesz, że potrzebujesz terapii, wiesz, kto będzie twoim terapeutą. Co dalej? Przede wszystkim zastanów się, co jest twoją główną motywacją do podjęcia terapii. Jaki cel chcesz osiągnąć w tym procesie? Co w twojej codzienności wymaga zmiany? Jakie masz nastawienie do pierwszego spotkania? Czy przeważa niepewność, obawa? A może czujesz ciekawość i podekscytowanie? Wszystkie odpowiedzi na te pytania będą niezwykle cenne dla procesu psychoterapii. Podziel się z terapeutą tymi myślami. Jeżeli zdecydowałeś się na terapię online, przemyśl czas i miejsce spotkania. Zapewnij sobie pewność, że nie jesteś słyszany przez nikogo poza psychoterapeutą. Atmosfera poufności jest filarem psychoterapii. W psychoterapii duże znaczenie ma też stałość kontaktu. Jeżeli zdecydowałeś się na psychoterapię, niech na ten czas będzie ona jednym z twoich priorytetów. Zanim przyjmiesz kolejne czasochłonne zlecenie, zanim podejmiesz decyzję o dużym zakupie, zastanów się, czy nie pozbawi cię to zasobów na kontynuowanie terapii.
