Psychoterapeuta może pomóc młodej mamie lub tacie rozwiązać różne problemy, które pojawiają się po pojawieniu się nowego członka rodziny. Szukanie pomocy to nie powód do wstydu i nie oznacza, że młodzi rodzice sobie nie radzą.
Czas ciąży często bywa opisywany jako stan błogosławiony, a czas wczesnego rodzicielstwa jako sielanki rodzinnej. W rzeczywistości dla większości kobiet i mężczyzn czas okołoporodowy wiąże się z wieloma wyzwaniami. Czasami w tych wyzwaniach niezbędna będzie pomoc psychologiczna. O jakich wyzwaniach mowa? Kiedy zacząć poszukiwania pomocy? Dowiesz się z tego artykułu!
Kiedy młoda mama lub tata mogą skorzystać z pomocy psychologicznej?
Wyzwania wczesnego rodzicielstwa
Czas okołoporodowy dla wielu osób jest pięknym czasem, który chętnie wspominają. Jednak nie zapominajmy, jak wiele wyzwań czeka na młodych rodziców.
1. Ciało mamy potrzebuje regeneracji. Ciąża i poród są dużym obciążeniem dla ciała kobiety. Dlatego tak ważne jest, aby kobieta miała możliwość regeneracji w czasie połogu. Połóg to czas po ciąży, trwa 6 tygodni. Organizm kobiety potrzebuje tego czasu, aby odzyskać równowagę po tak dużym wysiłku. W czasie połogu: – kobieta krwawi – doświadcza skurczów macicy, które są bolesne – przeżywa ogromne wahania hormonalne, które wpływają na jej nastrój – mierzy się z bólem: po ranach porodowych, który może towarzyszyć karmieniu lub związany z obciążeniem kręgosłupa. Te wszystkie wyzwania, choć wprost związane z ciałem, wpływają na stan psychiczny stan kobiety! Trudno o dobre samopoczucie, kiedy przeżywamy realny ból lub dyskomfort z ciała.
2. Tata próbuje się odnaleźć w nowej sytuacji. Choć widok niemowlaka dla wielu jest szalenie rozczulający to kiedy okazuje się, że to Twoje dziecko – odpowiedzialność może naprawdę przytłoczyć. Zaczyna się już w szpitalu, kiedy personel pyta: czy podajemy dziecku witaminę, jakie szczepionki Państwo wybierają, czy dokarmiamy dziecko? Dla wielu osób to będzie pierwszy raz kiedy tak realnie biorą odpowiedzialność za czyjeś zdrowie i życie. Na tym polega rodzicielstwo – to jasne, ale to może być trudne i trzeba czasu, aby się z tym oswoić.
3. Przytłaczająca odpowiedzialność. Kobiety w czasie ciąży doświadczają szeregu zmian hormonalnych, czują ruchy dziecka, zmienia się ich ciało: to wszystko sprawia, że od pewnego momentu nie da się zapomnieć, że wkrótce dziecko przyjdzie na świat. Takie realne zmiany niejako zmuszają kobietę do pracy emocjonalnej i wysiłku adaptacji do nowej sytuacji jeszcze w ciąży. Inaczej sytuacja wygląda u mężczyzn, szczególnie w czasie pandemii, kiedy nie są dopuszczani do udziału w badaniach USG, porodach i odwiedzinach w pierwszych dobach po porodzie. Przez to mężczyźni, choć racjonalnie wiedzą, że w danym miesiącu urodzi się ich dziecko, to kiedy dziecko się pojawia, mogą być bardzo zaskoczeni intensywnością zmian.
4. To zupełnie nowa relacja. Kiedy rodzi się dziecko, rodzice stają przed wyzwaniem zbudowania nowej, bliskiej relacji. W głowach młodych rodziców może się aktywować wiele skryptów albo schematów myślenia znanych ze swojej rodziny. Trudną, ale bardzo częstą sytuacją jest ta, w której młodzi rodzice chcą zbudować zupełnie inną rodzinę niż ta, w której dorastali.
5. Pojawia się zmęczenie. Niemowlaki funkcjonują zupełnie inaczej niż dorośli. Funkcjonują w cyklach, na początku trzy-, czterogodzinnych. Noworodkom nie robi różnicy czy to dzień, czy noc, liczy się: spanie, jedzenie, aktywność. I tak w kółko. Dostosowanie się do takiego rytmu to wyzwanie, a w dodatku wielu rodziców stara się wciąż pozostać w kontakcie z “dorosłym światem” i mają opory, żeby odsypiać wtedy, kiedy dziecko śpi. To wszystko prowadzi do naprawdę dużego zmęczenia. Jak widać, tych wyzwań jest naprawdę dużo. To wpływa na kondycję psychiczną młodych rodziców, którzy mogą doświadczać zaburzeń nastroju i wymagać wsparcia psychologicznego.
Jakie zaburzenia nastroju występują w czasie okołoporodowym?
Wyróżniamy wiele rodzajów zaburzeń nastroju, w tym artykule skupimy się na trzech najważniejszych: baby blues, depresji poporodowej i psychozie poporodowej. Co ważne, o tych zaburzeniach często pisze się wyłącznie w kontekście kobiet. Mężczyźni również doświadczają zaburzeń nastroju w czasie okołoporodowym i oni również mogą wymagać w tym czasie wsparcia!
1. Baby blues To stan naturalnej nierównowagi po porodzie. Wynika wprost z ogromnych zmian hormonalnych, których doświadcza kobieta. Kobieta lub mężczyzna może w tym czasie doświadczać:
– zwiększonej drażliwości – nawet najmniejsze rzeczy mogą prowadzić do zdenerwowania,
– większej lękliwości – osoba może obawiać się, o stan dziecka, o przyszłość rodziny czy też o poziom bezpieczeństwa,
– dużego smutku, który nie ma wyraźnego, jednego źródła, – nadmiernej płaczliwości, – stanu zobojętnienia, w którym trudno wzbudzić emocje, nawet te pozytywne.
Baby blues pojawia się około 3-5 dnia po porodzie i utrzymuje się maksymalnie do 10 dni. Taki stan, na ogół sam mija. Z reguły nie wymaga wsparcia specjalisty. Baby blues doświadcza około 80% kobiet, jest to bardzo częste. Jeżeli taki stan przedłuża się, zaczynamy myśleć o depresji poporodowej.
2. Depresja poporodowa To stan depresyjny, który pojawia się u kobiety lub mężczyzny do roku po porodzie. Depresja poporodowa może wyglądać bardzo różnie dlatego to ważne, aby nie diagnozować się samodzielnie, ale sięgnąć po wiedzę specjalisty. Objawy depresji poporodowej najczęściej dotyczą:
– trudności w przywiązywaniu się do dziecka,
– braku odczuwania przyjemności nawet przy czynnościach, które kiedyś cieszyły,
– zwiększonej drażliwości,
– stanów apatii i zobojętnienia,
– zaniżonej samooceny i braku zaufania do swoich kompetencji rodzicielskich,
– pogłębionego smutku, żalu czy poczucia winy.
Te same objawy mogą również po prostu wystąpić w czasie okołoporodowym i nie oznaczać depresji poporodowej. O depresji będziemy mówili kiedy tych objawów będzie dużo i w mocnym nasileniu.
Depresja poporodowa to stan, który wymaga interwencji psychologicznej, czasem również psychiatrycznej. Objawy depresji nie mijają same i mają negatywny wpływ na rozwój dziecka. Dlatego to ważne, aby szybko poszukiwać profesjonalnego wsparcia. Jeśli obawiasz się, że Ty lub Twoja partnerka może cierpieć na depresję poporodową, warto spotkać się ze specjalistą.
3. Psychoza poporodowa To sytuacja bardzo rzadka, ale wymagająca natychmiastowej interwencji psychiatry. Do psychozy poporodowej dochodzi u 0,01% kobiet. Sytuacja psychozy poporodowej jest bardzo niebezpieczna, ponieważ może prowadzić do samobójstwa lub dzieciobójstwa. Objawy psychozy to:
- urojenia i/lub omamy,
- myśli paranoiczne,
- zaburzenia pamięci,
- duże wahania nastroju,
- zachowanie nieadekwatne do sytuacji,
- zaburzenia łaknienia.
W grupie ryzyka są kobiety, które chorują na zaburzenia schizoafektywne lub chorobę afektywną dwubiegunową oraz kobiety, które w wywiadzie rodzinnym mają epizod psychozy poporodowej.
Co robić w przypadku wystąpienia psychozy? Natychmiast jechać do szpitala na izbę przyjęć!
Jak widać, w czasie okołoporodowym na młodych rodziców czeka dużo wyzwań. Wiele z nich może wymagać wsparcia psychologicznego, ale pamiętajmy również o ogromnej roli wsparcia społecznego, które także pomaga przechodzić przez trudności. Jeśli myślisz, że Ty lub Twój partner/partnerka możecie skorzystać z terapii, ale nie macie czasu lub możliwości, żeby spotkać się w gabinecie ze specjalistą, świetnym rozwiązaniem będzie psychoterapia online dla młodych rodziców. Terapeuta może pomóc Wam nie tylko przy zaburzeniach, ale również z zarządzaniem czasem, czy motywacją.
