Depresja sezonowa, czyli sezonowe zaburzenie nastroju lub choroba afektywna sezonowa, z języka angielskiego Seasonal Affective Disorder – SAD, to zaburzenie depresyjne pojawiające się w miesiącach jesiennych (wrzesień, październik) i utrzymujące się do wiosny.
Polska jesień może być piękną, kolorową i ciepłą porą roku. Drzewa pokrywają się złotem i czerwienią, jesienne słońce delikatnie ogrzewa twarz, leśne ścieżki zapraszają na popołudniowe spacery, z których możemy wynieść kosze pełne grzybów. Niestety ma też ona swoją drugą stronę, bardziej ponurą. Coraz szybciej robi się ciemno, niebo częściej pokrywa się chmurami, z których leje się zimny, zacinający deszcz. Taka jesień nie ma za wiele wspólnego z piękną porą roku widoczną na zdjęciach w polskich przewodnikach turystycznych. Podobnie rzecz ma się z zimą – śnieżne dni to teraz rzadkość, a duża część tej pory roku to deszczowe lub pochmurne okresy. Gdy słońce chowa się za chmurami, dni stają się krótsze, a pogoda nie zachęca już więcej do leniwych spacerów, wielu z nas popada w jesienno-zimowy letarg. Tracimy chęci do życia, całe dnie chcielibyśmy spędzać w łóżku, brakuje nam energii czy chęci do pracy. Może dojść do tego, że ten smutek zacznie nam utrudniać codzienne funkcjonowanie. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że mogła dotknąć ich depresja sezonowa i powinni szukać pomocy u specjalisty.
Depresja sezonowa – co to właściwie jest?
Depresja sezonowa, czyli sezonowe zaburzenie nastroju lub choroba afektywna sezonowa, z języka angielskiego Seasonal Affective Disorder – SAD, to zaburzenie depresyjne pojawiające się w miesiącach jesiennych (wrzesień, październik) i utrzymujące się do wiosny, kiedy dni stają się dłuższe i na ziemię dociera większa ilość promieni słonecznych. Choroba ta głównie dotyka młodych ludzi, pierwsze objawy choroby mogą pojawić się między 20 a 40 rokiem życia. Często osoby chore to kobiety – notuje się u nich ponad 4 razy więcej zachorowań niż u mężczyzn. Czasem można zaobserwować objawy również u dzieci.
Objawy depresji sezonowej
Objawy depresji sezonowej mogą być takie same jak w przypadku zwykłej depresji. Różnica jest taka, że nie utrzymują się one cały rok, pojawiają się jesienią i znikają po kilku miesiącach po to, by wrócić do nas ponownie. Objawy SAD, czyli depresji sezonowej:
• uczucie zmęczenia i senności, pogorszenie jakości snu
• brak motywacji i chęci do zrobienia czegokolwiek, utrata zainteresowania czynnościami, które do tej pory sprawiały nam przyjemność
• niechęć do pracy i do angażowania się w życie towarzyskie czy społeczne
• zwiększony apetyt (zwłaszcza na węglowodany), co przyczynia się do zwiększenia masy ciała
• uczucie lęku, niepokoju, poczucie beznadziejności
• osłabienie popędu seksualnego
• anhedonia – niezdolność do odczuwania radości z codziennych zdarzeń, takich jak spotkanie z bliskimi bądź miła wiadomość od partnera czy przyjaciela
Przyczyny SAD, czyli choroby afektywnej sezonowej
Dokładne przyczyny depresji sezonowej nie są znane, ale uważa się, że głównym powodem jej występowania jest niewystarczająca ilość światła słonecznego docierającego do naszego organizmu w krótkie, jesienno – zimowe dni. Deficyt promieni słonecznych sprawia, że organizm może doświadczać niedoboru witaminy D, która powiązana jest z regulacją dopaminy (neuroprzekaźnikiem odpowiedzialnym między innymi za nasze samopoczucie), co w efekcie może prowadzić do obniżonego nastroju.
Leczenie sezonowego zaburzenia nastroju
Głównym sposobem walki z SAD jest fototerapia. Terapia ta polega na naświetlaniu oczu osoby chorej specjalną lampą fluorescencyjną o mocy światła ok. 2500-10000 lumenów. Jest to wartość kilkakrotnie razy większa niż moc żarówek używanych w naszych domach. Długość sesji zależy od indywidualnej wrażliwości pacjenta i jego potrzeb oraz zaawansowaniu choroby. Zwykle trwa od kilku do kilkudziesięciu minut. Fototerapia jest bezbolesna, należy jednak pamiętać, aby uprzedzić terapeutę o przyjmowanych lekach (niektóre mogą powodować zwiększenie wrażliwości na światło) oraz o jakichkolwiek chorobach oczu. Dodatkowym torem leczenia w przypadku depresji sezonowej będzie psychoterapia online lub w gabinecie. Rozmowa ze specjalistą pomoże nam w zrozumieniu istoty choroby oraz w jej zaakceptowaniu. Doradzi nam, co możemy zrobić i jak powinniśmy zorganizować sobie dzień, by SAD nie przeszkadzało nam w codziennym życiu. Osoby cierpiące na SAD powinny również pamiętać o zdrowej diecie bogatej w witaminy z grupy B, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego. Dobrym pomysłem jest również wykonanie testów poziomu witaminy D w organizmie i (w razie takiej potrzeby) jej suplementacja. Aktywność fizyczna na świeżym powietrzu, nawet ta niewielka, również jest przydatna. Wystarczy półgodzinny spacer 3 lub 4 razy w tygodniu. Możemy na przykład pójść do pracy pieszo lub pojechać rowerem (jeśli tylko pogoda na to pozwala), zamiast wybierać jazdę samochodem czy autobusem.
Nie poddawaj się!
Depresja sezonowa to choroba, która znacznie utrudnia życie. Możemy jednak wykonać wiele drobnych czynności, aby jej uniknąć, bądź złagodzić jej objawy. Ciekawa książka przeczytana przy kubku gorącej herbaty z cytryną bądź interesujący film czy serial obejrzany z kimś bliskim, umilą nam jesienno-zimowe wieczory i pomogą zadbać o dobre samopoczucie, które jest naturalnym wrogiem SAD.
