Zaburzenia lękowe

Lęk jest emocją, pojawiającą się jako forma reakcji na zagrożenie, które jeszcze nie jest znane lub gdy mamy przeświadczenie, że nie możemy przeciwdziałać temu zagrożeniu. Towarzyszy człowiekowi “od zawsze”, ma charakter przystosowawczy i ma chronić nas przed zagrożeniem. Jest zatem, co może trudno pojąć osobom z zaburzeniami lękowymi, emocją niebywale potrzebną. Natomiast w przypadku zaburzeń związanych z obszarem psychiki jest dominującym objawem w zaburzeniach lękowych, będących najczęściej występującymi zaburzeniami psychicznymi. Występują u około 20% ludności na świecie.

 

Czym są zaburzenia lękowe?

 

W ciągu ostatnich dziesięcioleci w psychologii dokonał się duży postęp w rozumieniu zaburzeń lękowych. Jeszcze w latach siedemdziesiątych zaburzenia lękowe, depresja, zaburzenia dysocjacyjne i dysfunkcje seksualne mieściły się w jednym, pojemnym worku “nerwica”. Właściwie za jedyną skuteczną formę leczenia uznawano psychoanalizę, która wyjaśniała nieświadome konflikty, korygowała mechanizmy obronne i usuwała objaw. Obecnie badacze dochodzą do wniosku, że lęk to pewien proces, który poza podstawami psychologicznymi ma też uzasadnienie genetyczne, hormonalne i neurofizjologiczne. Klinicyści sformułowali nowe ramy, granice i definicje dla zaburzeń lękowych. System rzetelnej diagnozy ułatwia dopasowanie skutecznego leczenia. Poprawa skuteczności terapii zaburzeń lękowych jest wyraźnie widoczna. Obecnie na przykład uważa się, że w leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych najlepsze wyniki dają leki z grupy SSRI oraz terapia ekspozycji, a zaburzenia stresu pourazowego często ustępują pod wpływem terapii grupowej. Na początku lat siedemdziesiątych XX wieku osoby z fobią specyficzną żyły z nią do końca życia. Obecnie szansa na osiągnięcie wyraźnej ulgi to 70%. Wiele jeszcze jest do wyjaśnienia, jednak kierunek rozwoju nauk psychologicznych jest bardzo obiecujący i dowodzi, że zdrowienie jest realną opcją dla cierpiących osób. Jak wyjaśniane są zaburzenia lękowe? Jakie są przyczyny? Jak wyglądają objawy? Odpowiedzi na te pytania i opis różnych metod terapii znajdziesz poniżej.

 

 

Psycholog online, psychoterapia przez internet

 

 

Reakcja strachu

Strach może mieć różne formy u różnych ludzi, pewne rzeczy są jednak uniwersalne. Czując niebezpieczeństwo uruchamiamy reakcję strachu, która ma cztery aspekty:

 

elementy poznawcze: rozpoznanie bezpośredniego zagrożenia życia lub części ciała np. spotykając wielkiego, warczącego, bezpańskiego psa pomyślisz: “chce mnie ugryźć”;

 

elementy somatyczne: uaktywnia się współczulna część autonomicznego układu nerwowego. To co się dzieje na zewnątrz to zblednięcie skóry, gęsia skórka, zwilgotnienie dłoni, krople potu na czole, drżenie rąk i ust, rozszerzenie źrenic, napięcie mięśni. Wewnątrz też zachodzi szereg zmian: przyspieszenie rytmu serca, skurcz śledziony, zwiększone wydzielanie czerwonych ciałek krwi, aby zapewnić więcej tlenu, rozszerzenie dróg oddechowych, co ułatwia dostęp do tlenu, wydzielanie adrenaliny, uwalnianie przez wątrobę glukozy, wyłączenie układu immunologicznego, a w wypadku nagłego, silnego stresu- utrata kontroli nad pęcherzem i zwieraczem;

 

elementy emocjonalne: poczucie przerażenia, grozy i paniki oraz mdłości, dziwne wrażenie w żołądku. Z reguły jesteśmy bardziej świadomi składników emocjonalnych niż wewnętrznych procesów fizjologicznych, które uruchamiają się pod wpływem strachu;

 

elementy behawioralne: mimowolne reakcje niepokoju i reakcje sprawcze, które są próbą poradzenia sobie z przedmiotem strachu.

 

Najważniejszymi zachowaniami w reakcji na strach jest reakcja: walcz lub uciekaj/uniknij. W reakcji ucieczki opuszczamy miejsce zagrożenia , w reakcji unikania oddalamy się zanim nastąpi realne zagrożenie.

 

Lęk a strach

Czy lęk a strach to to samo uczucie? Można powiedzieć, że są to emocje, które są naturalnym elementem naszego życia. Nie ma nic patologicznego w odczuwaniu strachu podczas niespodziewanych turbulencji w trakcie lotu samolotem czy kiedy zgubimy ścieżkę w górach a zbliża się zmrok. W psychologii uważa się, że strach odczuwamy kiedy obiekt zagrożenia jest realny i konkretny, można go łatwo nazwać i dostrzec, w dodatku nikt nie ma wątpliwości, że ten obiekt faktycznie jest niebezpieczny. O lęku mówimy gdy ogarnia nas uczucie ogólnej niepewności wobec nieokreślonego zagrożenia, a obiekt, który uważamy za zagrażający w rzeczywistości nie zagraża naszemu bezpieczeństwu. Lęk ma te same cztery składniki co strach z istotną różnicą w składniku poznawczym. W strachu myślimy “ratunku! pies mnie goni”, w lęku “czuję, że zdarzy się coś strasznego, ale nie wiem co to będzie”. Poznawczym składnikiem lęku jest oczekiwanie bardziej rozproszonego i niejasnego zagrożenia. W lęku panicznym, agorafobii i uogólnionych zaburzeniach lękowych człowiek bardzo się boi, choć nic konkretnego mu nie zagraża. Jeśli strach i lęk przeszkadzają w normalnym funkcjonowaniu, to mówimy o zaburzeniach lękowych. We wszystkich zaburzeniach lękowych mamy do czynienia ze znacznie wyolbrzymioną wersją normalnych trudności przystosowawczych, jakie każdy z nas odczuwa w różnych sytuacjach.

 

Podstawowe objawy fizjologiczne lęku:

Przyspieszone bicie serca, które może być odebrane jako nieregularne kołatanie serca, dyskomfort w klatce piersiowej, przejawiający się jako, ból, ucisk, rozpieranie, zimne poty, drżenie, dygotanie, także odczuwane wewnątrz ciała, duszność, wrażenie “guli w gardle”, połączone z trudnościami z przełykaniem, dyskomfort w obrębie jamy brzusznej i jelit, bóle w nadbrzuszu, przelewanie się treści pokarmowej, bóle i skurcze w podbrzuszu, biegunka, zawroty głowy, mrowienie i drętwienie rąk i nóg, tzw. parestezje, mrowienie na twarzy, uderzenia gorąca lub zimne dreszcze, wrażenie omdlenia, zasłabnięcia, objawy tzw. derealizacji i depersonalizacji, podczas których ma się wrażenie obcości otoczenia lub samego siebie, odbieranie otoczenia “jakby za szybą”, czasem w zwolnionym tempie, bliżej lub dalej, jaśniej lub ciemniej i wiele innych.

 

Napad lęku panicznego

Napad lęku panicznego (charakteryzującego się najsilniejszym natężeniem tej emocji) jest najlepszym przykładem do opisania objawów lękowych. Nie ma on związku ani z faktycznym narażeniem na niebezpieczną sytuację ani z dużym wysiłkiem.

 

Napad lęku panicznego nazywany inaczej napadem lub atakiem paniki, charakteryzuje się tzw. objawami z ciała (somatycznymi). Jest ich bardzo wiele i mogą one występować wszystkie bądź kilka w określonej konfiguracji.

 

Objawy psychiczne (poznawcze) to katastroficzne myśli związane wystąpieniem objawów fizjologicznych:

„Umrę”, „zemdleję”, „zwariuję”, „to zawał”, „to wylew”, „zauważą mój lęk”, „nikt mi nie pomoże” i wiele innych.

Napadu lęku panicznego nie można przewidzieć, aczkolwiek pacjenci w większości przypadków mają przeświadczenie, iż mogą to zrobić. Służą temu celowi tzw. zachowania zabezpieczające, polegające głównie na unikaniu. Unikaniu sytuacji, miejsc, ludzi, okoliczności itp. W związku z unikaniem, lęk może się zmniejszyć, pozostaje jednak bardzo dokuczliwy lęk antycypacyjny, czyli lęk przed lękiem. Jesteśmy czujni w każdym momencie swojego życia. Tymczasem czujność związana z lękiem antycypacyjnym i zachowania zabezpieczające są fikcją, nie pomagają i nie strzegą przed niczym, zubażają natomiast drastycznie życie, wprowadzając w nie dodatkowo ogromny dyskomfort.

 

Jak już wspomniano wcześniej, ogromną rolę w podtrzymywaniu lęku napadowego (jak i innych rodzajów zaburzeń lękowych) odgrywają zachowania zabezpieczające. Są to pewne czynności konkretne, fizyczne, jak na przykład unikanie latania samolotem, wchodzenia do supermarketów, jeżdżenia pociągiem, tramwajem itp. Mogą to być także bardzo dyskretne czynności umysłowe, polegające na próbie zneutralizowania lęku przez przemawianie do siebie, liczenie, modlitwę, odwracanie uwagi. W toku terapii pacjent uczy się, w jaki sposób systematyczne rezygnowanie ze stosowania zachowań zabezpieczających prowadzi do tzw. habituacji, czyli wygaszenia lęku.

 

Inne zaburzenia lękowe

 

Lęk nie występuje jedynie pod postacią lęku napadowego. Wyróżniamy kilka, można powiedzieć, bardzo odmiennych zaburzeń lękowych: zespół leku uogólnionego, nazywany inaczej zamartwianiem się, zespół lęku napadowego (którego objawy i charakterystyka zostały podane powyżej), zespół natręctw, czyli zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne inaczej nazywane nerwicą natręctw, fobie proste polegające na lęku przed konkretnymi sytuacjami, obiektami (tu możemy umieścić również bardzo powszechną fobię krwi, fobię społeczną i zespół stresu pourazowego – znany jest on bardziej pod angielską nazwą PTSD, czyli Post-Traumatic Stress Disorder).

 

Poniżej znajdziesz opisy konkretnych zaburzeń lękowych. W psychologii rozpoznaje się różne zaburzenia lękowe na podstawie objawów. Zanim jednak diagnoza będzie pewna trzeba wykluczyć dość powszechne dolegliwości fizyczne, które mogą wywołać nienormalny poziom lęku. Na przykład: nadczynność tarczycy, nowotwór nadnerczy, nadmierne spożycie kofeiny (warto pamiętać, że jest nie tylko w kawie, ale też w herbacie, czekoladzie, kakao) lub nikotyny, zażywanie leków stymulujących np. przeciwastmatyczne środki do inhalacji.

 

fobie przyczyny, leczenie, terapia

Fobia

Fobia może całościowo utrudniać życie cierpiącego na nią człowieka. Jest to stała reakcja strachu, nieproporcjonalnego do rzeczywistego zagrożenia. Ktoś, kto cierpi na fobię przed psami, nie będzie w stanie się odprężyć, jeżeli gdzieś w pobliżu jest pies. Taka osoba może być przekonywana wieloma racjonalnymi argumentami np. “on nigdy nikogo nie zaatakował”, “to bardzo łagodna rasa”, “to już stary pies”, “jest bardzo przyjazny”, ale mimo tego strach nie ustąpi.

 

Fobia nie przysparza zbyt wielu trudności diagnostycznych, jej objawy są jednoznaczne:

 

utrzymujący się strach przed określonymi sytuacjami , nieproporcjonalny do rzeczywistego zagrożenia

 

silny strach lub panika w rzeczywistym kontakcie z niebezpieczeństwem

 

rozpoznanie, że strach jest nadmierny lub nieuzasadniony

 

unikanie sytuacji fobicznych

 

▶ objawy, których nie można przypisać innym zaburzeniom.

 

Fobie są przyczyną cierpienia, ograniczają aktywność, są irracjonalne. Z reguły osoby cierpiące na fobię spotykają się z brakiem zrozumienia i akceptacji społecznej. Niemożliwe jest kontrolowanie objawów fobii, mimo chęci uwolnienia się od strachu. Wyróżniamy fobie specyficzne i fobię społeczną.

 

Fobie specyficzne

Około połowa osób cierpiących na fobię, cierpi na fobię specyficzną. W psychologii wyróżnia się pięć klas fobii specyficznych:

 

1. Fobie przed zwierzętami. Prawie zawsze zaczynają się we wczesnym dzieciństwie, najczęściej z wiekiem ustępują. Częściej występują u kobiet.

 

2. Fobie przed środowiskiem naturalnym. To obawa przed np. wysokością, burzą, brudem, ciemnością, wodą, wiatrem. Występuje nieco częściej niż fobie przed zwierzętami. Cierpi porównywalna ilość kobiet i mężczyzn.

 

3. Fobie sytuacyjne. To np. strach przed podróżą samolotem, przed windą czy zamkniętymi pomieszczeniami.

 

4. Fobie przed krwią, zastrzykiem, zranieniem. Takie osoby często unikają zabiegów medycznych. Prawdopodobnie występują nieco częściej u kobiet niż u mężczyzn a zaczynają się przeważnie w późnym dzieciństwie.

 

5. Inne rodzaje fobii. Istnieje wiele rodzajów fobii, niektórzy boją się udławienia, wymiotowania, zachorowania na konkretną chorobę (nozofobia). Opisuje się nawet tak niezwykłe fobie jak strach przed kwiatami (antofobia) czy przed śniegiem (blanchofobia).

 

Fobia społeczna

To obawa przed byciem obserwowanym. Takie osoby boją się, że ich zachowanie spowoduje upokorzenie lub zażenowanie, które doprowadzi do ataku paniki. Osoba cierpiąca na fobię społeczną wie, że jej zachowanie jest nieracjonalne, że jej strach jest nadmierny czy też nieuzasadniony. Mimo to sytuacje społeczne powodują lęk, którego chce się uniknąć. Fobia społeczna może być uogólniona lub specyficzna. W postaci uogólnionej cierpiący unika wszelkich sytuacji społecznych. Postać specyficzna dotyczy jednego rodzaju sytuacji społecznych np. rozmowa z przełożonym. Uważa się, że kultura, w której żyjemy istotnie wpływa na treść fobii. Przykładowo w Japonii fobia społeczna przejawia się jako tajin kuofusho, jest to strach przed urażeniem lub wprawieniem kogoś w zakłopotanie.

 

Fobia społeczna z reguły rozpoczyna się w wieku młodzieńczym, czasami w dzieciństwie, bardzo rzadko w dorosłości. Badania wskazują, że na fobię społeczną częściej cierpią kobiety. To zaburzenie jest też gęściej rozpowszechnione wśród ludzi biednych. Nie wiadomo dlaczego tak jest, ale przyczyn upatruje się w tym, że unikanie ludzi ma też koszty ekonomiczne, fobia doprowadza do stanu ubóstwa. Fobia społeczna często współwystępuje z depresją i innymi zaburzeniami lękowymi.

 

Przyczyny fobii

W psychologii proponuje się wyjaśnienia biologiczne i behawioralne przyczyn powstawania fobii:

Wyjaśnienia biologiczne sugerują, że do rozwoju fobii może się przyczyniać genotyp (potwierdzają to badania bliźniąt). Mówi się też o przyczynach neurofizjologicznych, osoby z fobią wykazują nieprawidłowości dróg serotoniny i dopaminy w układzie limbicznym, który jest związany z lękiem. Stwierdzono także niski poziom kwasu GABA, który normalnie przyczynia się hamowania fizjologicznego.

 

Wyjaśnienia behawioralne mówią o tym, że fobii można się nauczyć w ramach warunkowania. Staje się to gdy obojętny sygnał dociera do nas w tym samym czasie co przykre doznanie. Jeśli to przykre doznanie będzie szczególnie dotkliwe może rozwinąć się fobia.

 

Wyjaśnienia ewolucyjne są dodatkową perspektywą. Uważa się, że ewolucja mogła wyselekcjonować pewien zbiór obiektów, które były kiedyś niebezpieczne dla człowieka i sprawić, że łatwo kojarzą się z urazem.

 

Terapia fobii

W leczeniu fobii szczególnie skuteczne są trzy terapie behawioralne:

 

Systematyczne odwrażliwianie to terapia opracowana przez Josepha Wolpe’a. Obejmuje trzy fazy: trening relaksacji, budowanie hierarchii i odwarunkowywanie. W początkowej fazie terapeuta uczy klienta głębokiej relaksacji mięśniowej, techniki polegającej na tym, że pacjent siedzi lub leży z zamkniętymi oczami i całkowicie rozluźnia mięśnie. Stan rozluźnienia jest wykorzystywany w ostatniej fazie, kiedy dochodzi do neutralizacji strachu. Jest to możliwe dzięki temu, że nasz organizm zaprogramowany jest tak, że nie można być równocześnie rozluźnionym i przestraszonym. Potem terapeuta i klient tworzą hierarchię sytuacji budzących strach. W trzeciej fazie pacjent wyobraża sobie sytuację stresową, zaczynając od najmniej pobudzającego punktu z listy hierarchii sytuacji. Wyobrażając to sobie utrzymuje stan głębokiego rozluźnienia. Następnie stopniowo przechodzi do sytuacji, która została określona jako najbardziej przerażająca. W ten sposób, pacjent przechodzi procedurę wygaszania. Terapia zakończona jest sukcesem gdy klient toleruje najbardziej przerażającą sytuację z hierachii.

 

Ekspozycja to inaczej zanurzenie lub testowanie rzeczywistości. Procedura ekspozycji polega na tym, że klient zgadza się wyobrazić sobie lub wziąć udział w sytuacji fobicznej i w niej pozostać, nie uciekać od niej. Przykładowo osoby z klaustrofobią wchodzą do windy na cztery godziny. Terapia ta jest skuteczna i krótsza niż odwrażliwianie. Współcześnie w tej terapii używa się symulacji komputerowych.

 

Modelowanie to metoda, w której klient cierpiący na fobię przygląda się osobie, która nie ma fobii i podejmuje zachowania, których klient się boi. Na przykład osoba, która boi się pająków obserwuje kogoś kto się nimi zajmuje. Następnie stopniowo angażuje się osobę, która przeżywa strach. Procedura powtarza się aż strach osłabnie.

 

Leczenie farmakologiczne fobii

Takie leki jak benzodiazepiny czy alprazolam (xanax) nie są przydatne w długotrwałym leczeniu fobii specyficznych. Środki przeciwlękowe zapewniają spokój i odprężenie, gdy są stosowane w dużych dawkach, jednak towarzyszy temu ospałość, co wpływa negatywne na codzienne funkcjonowanie. Może to być rozwiązanie krótkoterminowe, np. ktoś kto boi się latać a musi odbyć taką podróż, może skorzystać ze wsparcia farmakoterapii. Będzie to jednak przejściowa pomoc.

Większą skuteczność farmakoterapii obserwuje się w przypadku fobii społecznej. Jednak po odstawieniu leku często występują nawroty.

 

ptsd zaburzenia lękowe, przyczyny i leczenie

 

Zespół stresu pourazowego (PTSD)

Urazy są naturalną częścią życia każdego z nas. Mamy zasoby osobiste, aby radzić sobie z przeciwnościami losu. Zdarza się jednak tak, że jakaś sytuacja jest absolutnie przeciążająca dla naszych zdolności do adaptacji np. wypadek komunikacyjny, wojna, śmierć bliskiej osoby, atak terrorystyczny. Można powiedzieć, że pojawiająca się w takich przypadkach trauma jest normalną reakcją na nienormalną sytuację. Zaburzenie to zostało poddane szczególnej obserwacji po powrocie żołnierzy walczących w Wietnamie.

 

Charakterystyka zaburzeń po stresie pourazowym

Kiedyś uważano, że trauma może nastąpić tylko w wyniku niesamowicie katastroficznego wydarzenia np. widok torturowania własnego dziecka. Trzeba jednak zauważyć, że niektórzy ludzie przetrwali holocaust bez śladu zaburzeń pourazowych a inni wykazują objawy tego zaburzenia po zeznaniach przed sądem. Dlatego współcześnie psychologia kieruje się do bardziej subiektywnego rozumienia traumy, czyli co dla danej osoby, w danej sytuacji jest przeciążające. W amerykańskiej klasyfikacji DSM-IV podaje się taką definicję: doświadczenie bycia świadkiem lub zetknięcie się z wydarzeniami, w których zachodzi niebezpieczeństwo śmierci lub zranienia albo zagrożenie nienaruszalności fizycznej własnej osoby lub innych osób.

 

Wymienia się następujące kryteria zespołu stresu pourazowego:

 

▶ przeżywanie urazu ciągle na nowo w snach, przebłyskach pamięci i w rozmyślaniach

▶ obojętność na świat, unikanie bodźców, które przypominają o urazie

▶ doświadczanie objawów lęku, które nie występowały przed urazem np. zaburzenia snu, nadmierna czujność, trudności ze skupieniem uwagi, wyolbrzymione reakcje przestrachu i wybuchy gniewu

▶ niemożność przypomnienia sobie ważnych szczegółów traumatycznego wydarzenia

▶ ograniczenie zainteresowań i aktywności, poczucie wyobcowania

▶ utrzymywanie się objawów przez ponad miesiąc.

 

Objawy zaburzeń stresu pourazowego zmieniają się, ale mogą trwać boleśnie długo. Wielu więźniów w obozach koncentracyjnych jeszcze po dwudziestu latach odczuwało lęk i poczucie winy, a osoby, które straciły dziecko lub małżonka cierpiały na zaburzenia nastroju jeszcze cztery do siedmiu lat później.

 

Opisuje się podatność na zaburzenia stresu pourazowego. Co decyduje, że jedni z traumatycznego wydarzenia wychodzą cało a inni cierpią przez wiele lat?

 

● Chroni brak problemów psychicznych we wcześniejszym okresie życia.

● Naraża wysoki poziom neurotyzmu.

● Osoby ze słabymi wynikami w nauce częściej cierpią na zespół stresu pourazowego.

● Wysoki poziom lęku naraża na zaburzenie.

● Najbardziej zagrożone osoby to te z zachwianą równowagą psychiczną.

 

Terapia zaburzeń stresu pourazowego

W terapii tego zaburzenia stosuje się farmakoterapię i psychoterapię. Psychoterapia wydaje się jednak bardziej obiecująca niż leki.

 

Farmakoterapia polega głównie na podawaniu leków przeciwdepresyjnych i przeciwlękowych. Zmniejszają one dotkliwość objawów, jednak nigdy to nie wystarcza, aby pacjent otrzymał pełną poprawę funkcjonowania.

 

Terapia ekspozycji to behawioralna procedura wygaszania. Pacjenci są wielokrotnie wystawieni na bodźce wywołujące strach. Ofiara traumy przeżywa ją ponownie w wyobraźni, przezwyciężając skłonność do dystansowania się wobec tego wydarzenia. Te wyobrażenia opisuje na głos w obecności terapeuty, używając czasu teraźniejszego. Jego wypowiedź jest nagrywana, a pacjent kilkukrotnie odsłuchuje nagranie między sesjami.

 

Terapia przez pisanie odnosi się do metody terapii Jamesa Pennebakera o milczeniu. Zauważono, że ofiary holokaustu i gwałtu, które nie mówią o swojej traumie, mają później więcej problemów natury psychicznej. Idąc tym tropem, ofiary traumy zachęca się do opowieści a w szczególności pisania o przeżytych wydarzeniach, co ma skutki terapeutyczne.

 

napady lęku panicznego

Lęk paniczny

Osoby cierpiące na lęk paniczny doświadczają nawracających napadów przerażenia. Kobiety cierpią na to zaburzenie dwa do trzech razy częściej niż mężczyźni, przeciętny wiek ujawnienia się zaburzenia to koniec drugiej dekady życia.

 

Agorafobia

Rozróżnia się lęk paniczny z agorafobią i bez agorafobii. Pacjenci z agorafobią boją się wychodzenia z domu, otwartej przestrzeni, tłumu lub innych sytuacji, z których trudno jest szybko uciec. Ze szczegółowych badań wynikają jasno dwa fakty:

 

▶ większość przypadków rozpoczyna się od napadów paniki,

 

▶ pacjent nie boi się samego bycia wśród ludzi, ale tego, że dozna tam napadu paniki, będzie bezradny i nikt nie przyjdzie mu z pomocą.

 

Objawy napadu paniki

Opisuje się cztery elementy napadu lęku panicznego:

 

Silny niepokój, przerażenie lub poczucie wyobcowania.

 

Ostra reakcja organizmu (brak tchu, zawroty głowy, kołatanie serca, drżenie, dreszcze lub ból w klatce piersiowej).

 

Myśli o śmierci lub niebezpieczeństwie zdrowia np. “mam zawał”, “może wariuję”.

 

Objawy przychodzą nagle, osiągają apogeum po dziesięciu minutach, a potem stopniowo ustępują.

 

● Czasem też pojawia się uczucie odrealnienia lub depersonalizacji.

 

Wyróżnia się również napady nieoczekiwane wywołane sytuacją (rzadsza forma). W przypadku napadu, który nastąpił po konkretnej sytuacji, pacjent uczy się jak może w przyszłości uniknąć ataku.

 

Terapia lęku panicznego

W terapii tego zaburzenia stosuje się farmakoterapię i psychoterapię. Farmakoterapia to przyjmowanie środków przeciwdepresyjnych, przeciwlękowych i/lub SSRI – łagodzą panikę w trakcie ataku. Terapie psychologiczne wykazują większą skuteczność, ponieważ oprócz łagodzenia paniki, zapobiegają nawrotom.

 

Uogólnione zaburzenia lękowe

Ten typ zaburzenia jest przeciwieństwem lęku panicznego. Tutaj mamy do czynienia z lękiem, który jest uogólniony i przewlekły, może trwać miesiącami z mniej lub bardziej stałymi elementami. Zaburzenia lęku uogólnionego są częstsze niż zaburzenia lęku panicznego, częściej występują u kobiet i są do pewnego stopnia dziedziczone. Zaburzenie rozpoznaje się częściej w krajach zurbanizowanych, których mieszkańcy muszą sobie radzić ze stresem zmiany społecznej lub w krajach gdzie trwa wojna bądź ucisk polityczny.

 

Objawy lęku uogólnionego

Objawy zaburzenia są trudne dla pacjenta, utrudniają funkcjonowanie emocjonalne, społeczne i zawodowe. Emocjonalnie, pacjent czuje bezradność, zdenerwowanie, napięcie, czujność i ciągłe rozdrażnienie. Osoba spodziewa się ciągle czegoś strasznego jednak nie wie dokładnie co to będzie. Towarzyszy temu ciągłe napięcie mięśni, szybka męczliwość, kłopoty z koncentracją, rozdrażnienie, napięcie i problemy ze snem.

 

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD)

To nawracające, niechciane, natrętne myśli i/lub czynności. Co ważne, pacjent ma świadomość, że jego myśli lub kompulsje są bezzasadne i przynoszą szkodę dla jego funkcjonowania. Osoba próbuje im się przeciwstawić jednak mimo tego przymusowo wykonuje “niechciane”czynności. Przy próbie opierania się wykonywania czynności wewnętrzne napięcie rośnie do nieznośnych dla pacjenta rozmiarów. Mogą to być pojedyncze czynności np. częste mycie rąk, kilkukrotne sprawdzanie czy drzwi są na pewno zamknięte lub gaz jest zakręcony. Zaburzenie jednak może ewoluować aż do całego ciągu czynności, które pacjent wykonuje odpowiednio po sobie, aby poradzić sobie z napięciem.

 

Takie zaburzenie nie jest rzadkością, rozpoznaje się je u 2-3 procent dorosłych. Kobiety są dwukrotnie bardziej narażone na ten typ zaburzenia. Jednak mężczyźni częściej przejawiają kompulsje a kobiety obsesje. Zaburzenie może być częściowo dziedziczone. Obsesje i kompulsje zwykle powstają stopniowo: u chłopców zaczynają się w dzieciństwie i wczesnej adolescencji, a u kobiet we wczesnej dorosłości. U mężczyzn częściej występuje “sprawdzanie”, u kobiet “czyszczenie”.

Leczenie zaburzeń lękowych – podsumowanie

Leczenie zaburzeń lękowych polega na zastosowaniu psychoterapii i/lub leczenia farmakologicznego w postaci np. leków przeciwlękowych z grupy benzodiazepin. Nie są one jednak wolne od wielu bardzo poważnych skutków ubocznych, między innymi masywnych problemów z pamięcią i snem. Z tego powodu należy bardzo skrupulatnie przestrzegać maksymalnie dwutygodniowego okresu zażywania leków z tej grupy.

 

Szereg badań nad skutecznością leczenia farmakologicznego zaburzeń lękowych pokazał niestety bardzo wysoki wskaźnik nawrotu objawów lęku. I tak w jednym z badań wykazano, iż po 90 dniowym odstawieniu leków nastąpił nawrót ataków lęku panicznego. Wskaźnik nawrotu objawów u pacjentów leczonych psychoterapią poznawczo-behawioralną wynosi 0-10% do roku po zakończeniu terapii.

 

Psychoterapia poznawczo-behawioralna jest więc jednym z najskuteczniejszych narzędzi w walce z zaburzeniami lękowymi.

Powiązane artykuły

Dlaczego terapia online z trzymsie.pl?

Pomożemy Ci wygrać z lękiem, natręctwami, depresją, chorobą afektywną dwubiegunową, zaburzeniami odżywiania, uzależnieniami oraz traumami. Psycholog online wesprze Cię także w przypadku problemów związanych z relacjami z innymi, niską samooceną, brakiem motywacji, stresem czy bezsennością, w momencie ważnych zmian życiowych takich jak emigracja, macierzyństwo czy poszukiwanie nowej pracy i trudnych sytuacjach życiowych. Prowadzimy psychoterapię online w nurcie poznawczo-behawioralnym, o najlepiej udowodnionej skuteczności. Jedna sesja terapii trwa 50 minut i kosztuje 160-250 zł.

W trzymsie.pl lubimy konkrety. Naszym celem jest, aby skutecznie pomóc w Twoim problemie.

Umów się na sesję

Wirtualna recepcja

Zadaj nam pytanie dotyczące Twojego problemu, dopasowania dla Ciebie odpowiedniego terapeuty lub procesu rezerwacji sesji, a skontaktujemy się z Tobą tak szybko, jak będzie to możliwe. Jeśli pragniesz, abyśmy przekazali Twoje zapytanie konkretnemu terapeucie, napisz nam któremu.