Osoby, które cierpią na antyspołeczne zaburzenie osobowości, prezentują zachowanie naruszające prawa i granice innych. Mogą one także nie przestrzegać nawet norm prawnych obowiązujących w danym państwie. Robią to bez wyrzutów sumienia i bez okazywania jakiejkolwiek lojalności. Ich zachowanie określane jest jako kłamliwe, agresywne i przeciwne do zasad życia społecznego. Ich działania często wynikają z impulsu, irytacji lub agresji, a czyny można nazwać ogólnikowo – nieodpowiedzialnymi.
Osoby z tym zaburzeniem zdają się wyznawać zasadę, iż cel uświęca środki. Aby zdobyć to, czego w danym momencie życia potrzebują, są w stanie uciekać się do kłamstw, manipulacji, a w bardziej skrajnych przypadkach nawet do agresji, nie tylko słownej.
Jak wygląda antyspołeczne zaburzenie osobowości?
Osoby z antyspołecznym zaburzeniem osobowości mają dużą trudność w podtrzymywaniu i dbaniu o jakość relacji z partnerami romantycznymi, mając zarazem dużą łatwość w nawiązywaniu takich relacji. Oznacza to, że w ciągu życia mają wielu partnerów, których jednakże mogą szybko porzucać. To bezpośrednio związane jest z ich inną charakterystyką, czyli zupełnym nieliczeniem się z uczuciami innych.
Wzór takich zachowań pojawia się mniej więcej po piętnastym roku życia, jednak zwiastuny obserwujemy dużo wcześniej. W przypadku dzieci i młodzieży nie diagnozuje się zaburzeń osobowości a zaburzenia zachowania. Zwiastunem antyspołecznej osobowości będzie dziecko, które prezentuje dużo zachowań opozycyjno-buntowniczych. Takie dziecko może niszczyć czyjąś własność, znęcać się nad zwierzętami, kraść, kłamać i/lub poważnie naruszać zasady domu czy szkoły.
W literaturze profesjonalnej, ale też w filmach i książkach można spotkać dwa typy osoby z antyspołecznym zaburzeniem osobowości. Z jednej strony opisuje się kogoś zdezorganizowanego i sadystycznego, który morduje przypadkowe osoby. A z drugiej strony mamy osoby eleganckie, dystyngowane, bez wahania manipulujące innymi, a dzięki temu znajdujące się na szczycie drabiny społecznej np. jako prezes/prezeska korporacji.
Osobie z antyspołecznym zaburzeniem osobowości będzie bardzo trudno wyrazić swoje emocje. Wydaje się, że odczuwają podstawowe pobudzenie, jednak nie są w stanie wywnioskować co to za emocja. Co za tym idzie – brakuje im empatii, skoro nie wiedzą, co sami przeżywają, skąd mieliby wiedzieć, co mogą przeżywać inni? Można to określić jako niski poziom inteligencji emocjonalnej.
Jakie są przyczyny powstawania antyspołecznego zaburzenia osobowości?
Antyspołeczne zaburzenie osobowości jest dość dobrze zbadane i szeroko opisane ze względu na wysokie koszty społeczne życia z taką osobą, jednakże dokładne przyczyny powstawania tego zaburzenia nie zostały nadal jednoznacznie określone. Badania dotyczące adopcji i bliźniąt sugerują, że do socjopatii przyczyniają się określone czynniki genetyczne. Nie są determinantami, ale tworzą podatny grunt dla oddziaływań środowiskowych.
Czynniki genetyczne wiążą się tutaj z nieprawidłowym funkcjonowaniem sieci neuronalnych w ośrodkowym układzie nerwowym, zaburzenia w obszarze neuroprzekaźnictwa czy też zaburzeniami hormonalnymi, które dziecko dziedziczy po swoich rodzicach lub nie bezpośrednio – po dziadkach. Czynniki środowiskowe, które mogą sprawić, iż powyższe zaburzenia zintensyfikują się i ujawnią jako antyspołeczne zaburzenie osobowości to poważne problemy, jeżeli chodzi o relacje z rodzicami/opiekunami w okresie dzieciństwa (przemoc w rodzinie, brak poczucia bezpieczeństwa, brak zaspokojonej potrzeby miłości, uzależnienie wśród opiekunów). Tego typu interakcja oznacza, że osoba, która na poziomie genetycznym ma np. problemy hormonalne, nie jest automatycznie skazana na zaburzenie osobowości, gdyż ich wpływ może być ograniczony dzięki wspierającemu i dbającemu o zaspokojenie kluczowych potrzeb środowisku rodzinnemu.
Antyspołeczne zaburzenia osobowości a inne zaburzenia
Z antyspołecznym zaburzeniem osobowości często idą w parze inne zaburzenia, które mogą wynikać między innymi ze wspomnianymi wyżej problemami emocjonalnymi. Do najczęstszych problemów pojawiających się u takich osób zalicza się depresję oraz problemy z substancjami uzależniającymi, takimi jak alkohol lub środki psychoaktywne.
Jeżeli zainteresował Cię ten temat więcej o zaburzeniach osobowości znajdziesz na blogu trzymsie.pl.
