Przez lata wokół ADHD (zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami uwagi) narosło wiele nieporozumień. Sporo sprzecznych twierdzeń i teorii krzywdzi osoby dotknięte ADHD. Poniżej przedstawiamy 5 popularnych mitów na temat ADHD.
1. ADHD nie istnieje
Jest to prawdziwe zaburzenie mające swoje podłoże biologiczne. Chodzi tutaj o to, że to zmiany na poziomie neuronalnym w połączeniu z rozmaitymi czynnikami środowiskowymi powodują występowanie tego zaburzenia. Warto tutaj wspomnieć o tym, iż objawy ADHD są powtarzalne u wielu pacjentów i powodują wyraźne trudności w edukacji, funkcjonowaniu społecznym i innych obszarach życia. Jest to zatem prawdziwe zaburzenie, które można leczyć.
Istnieje również pogląd, że ADHD to nie choroba a jedynie wynik lenistwa czy braku starań. Wynika to z tego, że osoby z ADHD czasami potrafią się skupić i osiągnąć sukces, ale jedynie w dziedzinie która je fascynuje. Wtedy może pojawić się nawet tzw. hiperfokus, czyli nadmierna uwaga, nadmierne zaabsorbowanie tematem. Często właśnie dlatego ludzie uważają, że osobie z ADHD po prostu nie chce się angażować w mniej przyjemne czynności, W rzeczywistości to właśnie jest natura tego zaburzenia: umiejętność bardzo syntetycznego i dogłębnego zajęcia się interesującymi sprawami i niemożność rozpoczęcia lub zakończenia rzeczy trywialnych (np. wystawienie lub opłacenie faktury, przeczytanie instrukcji obsługi lodówki).
2. ADHD jest wynikiem złego wychowania
Dawniej często słyszało się, że nadpobudliwość dziecka i problemy z uwagą wskazujące na ADHD są wynikiem złego, zbyt pobłażliwego wychowania. Nie jest to jednak prawdą w świetle najnowszych badań naukowych, które jasno pokazują neurologiczne i genetyczne podstawy tego zaburzenia. Zmiana sposobu wychowania dziecka z ADHD na zdecydowanie bardziej zasadnicze może jedynie pogorszyć samopoczucie dziecka oraz zagrozić relacji z rodzicem. Karanie dziecka za objawy choroby nigdy nie jest dobrą metodą poradzenia sobie ze schorzeniem. Powodować może za to utratę zaufania do opiekunów i większe nasilenie objawów.
Zdarza się, że pewne błędy w wychowaniu, zaniedbania, przemoc lub inne problemy rodzinne mogą prowadzić do zachowań, które mogą przypominać objawy ADHD. Na przykład, dzieci z Zespołem Alkoholowym Płodowego (FASD), spowodowanym picie alkoholu przez matkę w czasie ciąży, mogą prezentować objawy podobne do ADHD. Jednak narzędzia diagnostyczne pozwalają na rozróżnienie między FAS a ADHD, wskazując, że te dwa stany są rzeczywiście różne.
3. ADHD występuje tylko u chłopców
ADHD nie dotyczy tylko chłopców, natomiast faktycznie patrząc na zasięg zjawiska, badania potwierdzają, że diagnoza ADHD (jak i innych zaburzeń eksternalizacyjnych) jest stawiana aż cztery razy częściej u chłopców niż u dziewczynek. Ta dysproporcja może wynikać zarówno z biologicznych aspektów różnic płciowych, jak i ze społecznych oraz kulturowych reakcji na zachowania dzieci. U chłopców częściej obserwujemy objawy wynikające z deficytu w sferze ruchowej, w konsekwencji widzimy, że dziecko jest bardzo aktywne ruchowo i znacząco poprzez swoje zachowanie zwraca na siebie uwagę. Z kolei u dziewczynek częściej występują trudności związane z koncentracją uwagi. Dla obserwatora jest to mniej widoczny, ingerujący problem, przez co w tym wypadku, ADHD może być trudniejsze do zdiagnozowania.
Mit, że ADHD dotyczy wyłącznie chłopców, jest powszechny, ale zdecydowanie niewłaściwy. W rzeczywistości ADHD występuje zarówno u chłopców, jak i u dziewcząt, a także u osób dorosłych. Jednak sposób, w jaki ADHD się manifestuje, może różnić się w zależności od płci i wieku, co często prowadzi do późnego rozpoznania u dziewcząt i osób dorosłych. W rezultacie wiele dziewczyn otrzymuje diagnozę dopiero w dorosłym życiu, czasem nawet po 30. czy 40. roku życia.
Warto zauważyć, że brak diagnozy ADHD u dziewcząt może prowadzić do trudności w szkole, problemów emocjonalnych, obniżonej samooceny i trudności w relacjach społecznych. Dlatego ważne jest, aby specjaliści zdawali sobie sprawę z różnic w przejawach ADHD między płciami i byli w stanie trafnie rozpoznawać i pomagać dziewczętom dotkniętym tym zaburzeniem.
4. ADHD dotyczy tylko dzieci, więc jako dorosły nie możesz go mieć (z ADHD się wyrasta)
W badaniu opublikowanym w ubiegłym roku w American Journal of Psychiatry, które polegało na obserwacji 558 dzieci z rozpoznaniem ADHD przez nawet 16 lat, okazało się, że rzeczywiście około 30% dzieci wyrasta z objawów do wieku dorosłego. Niestety jednak u 60% z tych dzieci (które wyrosły z ADHD) objawy wracały w różnych okresach życia. Jedynie u około 9 % dzieci zaburzenie ustąpiło bezpowrotnie w życiu dorosłym.
W życiu dorosłym ADHD objawia się nieco inaczej, a dorosły radzi sobie lepiej. Jak będzie przebiegać zaburzenie, zależy od wieku oraz tego, jakie wyzwania rozwojowe będą stawiane dziecku. W praktyce im wcześniej dojdzie do diagnozy i otrzymania odpowiedniego leczenia oraz terapii, tym lepiej osoby z ADHD będą sobie radziły w dorosłym życiu.
5. ADHD nie wymaga leczenia a podawanie stymulantów prowadzi do uzależnienia
ADHD jest zaburzeniem, które nieleczone doprowadzić może do poważnych problemów edukacyjnych czy społecznych. Dzieci z ADHD, które nie otrzymują odpowiedniego wsparcia, mogą napotkać na problemy z nauką czy zaburzenia koncentracji uwagi, co z kolei może prowadzić do gorszych wyników szkolnych i frustracji. Ponadto impulsywność i problemy z samokontrolą mogą prowadzić do problemów w relacjach z rówieśnikami i dorosłymi. Jedynie specjalistyczna terapia i czasem leczenie farmakologiczne mogą pomóc w wyregulowaniu pracy mózgu dziecka, co ułatwi mu utrzymanie skupienia i zmniejszenie pobudzenia. Często nieleczone ADHD może również prowadzić do poważnych problemów emocjonalnych w związku z poczuciem niezrozumienia i odrzucenia przez rówieśników. Problemy te w życiu dorosłym mogą prowadzić do depresji czy zaburzeń lękowych.
Leczenie farmakologiczne ADHD obejmuje stosowanie leków z grupy amfetaminowej, co budzi wiele kontrowersji nie tylko wśród rodziców młodych pacjentów, ale także wśród farmaceutów. Najpowszechniejsza substancja stosowana w leczeniu ADHD to metylofenidat, który został opracowany tak, aby nie dawać uczucia euforycznego, z którym kojarzą nam się leki z tej grupy, a ma on za zadanie jedynie ograniczyć objawy ADHD na poziomie neurologicznym. Lek ten został stworzony tak, aby jego działanie było powolne, co ma ograniczyć uzależnienia.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat objawów i diagnozy ADHD? Zapraszamy na podstronę naszego Centrum Diagnozy ADHD, gdzie możesz również umówić się ze specjalistą.
